İnsan Düşüncesinin Sınırları: Beynin Veri Hızı
Yapay zeka araştırmacıları, insan düşüncesinin hızının saniyede yalnızca 10 bit olduğunu öne sürüyor. Bu veri işleme hızı, beynin -bilgisayar arayüzleri ve yapay zeka uygulamaları- alanında önemli bir engel teşkil ediyor. Salı günü Neuron dergisinde yayımlanan “Varoluşun Dayanılmaz Yavaşlığı: Neden 10 bit/s’de yaşıyoruz?” başlıklı makalede, Caltech mezunu araştırmacı Jieyu Zheng ve biyolojik bilimler profesörü Markus Meister, insan beyninin bilişsel yapısını sorguluyor.
Araştırmacılar, “İç beyin düşünceyi saniyede yaklaşık 10 bit hızında işlerken, duyusal bilgileri işleyen dış beyin neden 100 milyon kat daha hızlı ve saniyede yaklaşık 109 bit hızında çalışıyor?” sorusunu gündeme getiriyorlar. Yazarlar, bu çarpıcı hız farkının nedenini araştırırken, şu soruları da ekliyorlar: “Bu sayılar arasındaki büyük farklılık neyi açıklıyor? Varoluş hızımıza bu sınırı koyan sinirsel altyapı nedir? Beyin, 10 bit/s hızında işlem yapmak için neden milyarlarca nörona ihtiyaç duyar? Neden aynı anda yalnızca tek bir düşünce üzerinde yoğunlaşabiliyoruz?”
Bu sorulara yanıt aramak için hemen test edebilirsiniz: Aynı anda birden fazla konuyu düşünmeye çalıştığınızda muhtemelen başarılı olamayacaksınız. Bu durum, bilgisayarların aynı anda birçok yazılımı çalıştırabilme yeteneği ile insan beyninin karmaşık yapısı arasındaki çelişkiyi gözler önüne seriyor. Araştırmacılar, bir bireyin 100 yıl boyunca, günde 24 saat, saniyede 10 bit veri işlediğini varsaydıklarında, ortaya çıkan verinin yalnızca 5 GB civarında olduğunu belirtiyorlar. Bu da, birkaç bin liraya edineceğiniz giriş seviyesi bir telefonun basit bir kamerasıyla çekilen birkaç videonun, bir insanın 100 yıl boyunca biriktirdiği veriden daha fazla yer kapladığını gösteriyor.
Körlük Tedavisi ve Beyin-Bilgisayar Entegrasyonu
Bu yavaş ve düşük veri işleme kapasitesi, insanın bilgisayarlarla entegre olmasını ve bazı hastalıkların tedavisini de zorlaştırıyor. Örneğin, göz içine yerleştirilen elektrot dizileri kullanılarak ganglion hücrelerinin bir video kameradan gelen sinyallerle uyarılması yoluyla görme yeteneğinin geri kazandırılması için yapılan çalışmalar, saniyede gigabit mertebesinde veri hızları gerektiriyor. Ancak insan beyninin bu hızı karşılayamaması, otonom göz işlevlerini geri kazandırma çabalarını engelliyor ve bu nedenle körlük tedavi edilemiyor.
Öte yandan, bu yavaş hızına rağmen insan beyni, hala tam anlamıyla keşfedilemeyen büyük bir gizem olarak kalmaya devam ediyor. Beynin karmaşıklığı ve işleyişi, araştırmacılar için yeni sorular ve keşifler sunmaya devam etmekte.
